ارتودنسی، شاخهای از دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری و درمان نامنظمی دندانها و فکها میپردازد. هدف اصلی ارتودنسی، ایجاد یک لبخند زیبا و هماهنگ، بهبود عملکرد جویدن و گفتار، و در نهایت افزایش اعتماد به نفس بیماران است. تجهیزات ارتودنسی، ابزارهای تخصصی هستند که برای اصلاح موقعیت دندانها و فکها به کار میروند.
آشنایی با انواع مختلف تجهیزات ارتودنسی برای بیماران و دندانپزشکان به یک اندازه مهم است. چرا که به بیماران کمک میکند تا با فرایند درمان بهتر آشنا شوند و دندانپزشکان نیز بتوانند با توجه به شرایط هر بیمار، مناسبترین تجهیزات را انتخاب کنند.
این تجهیزات نقش کلیدی در هدایت و کنترل حرکت دندانها ایفا میکنند و در نتیجه به دستیابی به نتایج مطلوب در درمان ارتودنسی کمک شایانی مینمایند.دراین مقاله شما را بانواع تجهیزات ارتودنسی اشنا خواهیم کرد.
تجهیزات ارتودنسی
بریسها یا براکتها، از جمله مهمترین تجهیزات ارتودنسی هستند که برای اصلاح موقعیت دندانها و فکها به کار میروند. بریسها به دو دسته کلی ثابت و متحرک تقسیم میشوند.
بریسهای ثابت
بریسهای ثابت به دندانها چسبانده میشوند و تا پایان درمان بر روی دندان باقی میمانند. این نوع بریسها معمولاً از براکتها، سیمها و کشهای ارتودنسی تشکیل شدهاند. براکتها به عنوان نگهدارنده سیمها عمل میکنند و سیمها نیز نیروی لازم برای حرکت دندانها را ایجاد میکنند.
بریسهای متحرک
بریسهای متحرک، برخلاف بریسهای ثابت، قابل برداشتن هستند و معمولاً در شب یا در ساعات مشخصی از روز استفاده میشوند. این نوع بریسها برای اصلاح مشکلات جزئی دندانها و فکها و همچنین برای حفظ نتایج درمان ارتودنسی به کار میروند.
انواع براکتهای ثابت تجهیزات ارتودنسی
درزیر انواع براکت هارا توضیح داده ایم:
- بریسهای فلزی: این نوع بریسها از جنس فولاد ضد زنگ یا نیکل-تیتانیوم ساخته میشوند و از نظر هزینه مقرون به صرفه هستند. بریسهای فلزی به دلیل رنگ نقرهای خود، ظاهری مشخص دارند.
- بریسهای سرامیکی: این بریسها از جنس سرامیک ساخته شده و به رنگ دندان هستند. به همین دلیل، از نظر زیبایی نسبت به بریسهای فلزی برتری دارند. با این حال، بریسهای سرامیکی شکنندهتر و گرانتر از بریسهای فلزی هستند.
- بریسهای زبانی (لینگوال): این نوع بریسها در پشت دندانها قرار میگیرند و از نظر ظاهری کاملاً نامرئی هستند. بریسهای زبانی از نظر هزینه بسیار گران هستند و ممکن است باعث مشکلات گفتاری و افزایش حساسیت دندانها شوند.
- بریسهای شفاف (اینویزیلاین): اینویزیلاین یک نوع بریس متحرک شفاف است که از پلاستیک نرم ساخته شده است. اینویزیلاینها قابل برداشتن هستند و برای افرادی که به زیبایی اهمیت میدهند، گزینه مناسبی است.
انواع تجهیزات ارتودنسی
تجهیزات ارتودنسی ابزارهای تخصصی هستند که برای اصلاح نامنظمی دندانها و فکها به کار میروند. انتخاب نوع تجهیزات به عوامل مختلفی مانند نوع مشکل دندانی، سن بیمار، هزینه و ترجیحات شخصی بستگی دارد. در ادامه به معرفی انواع اصلی تجهیزات ارتودنسی میپردازیم.
سپراتور (فضاساز)
سپراتور یا فضاساز یک وسیله کوچک و معمولاً لاستیکی است که بین دندانها قرار میگیرد. هدف از استفاده از سپراتور ایجاد فضای خالی بین دندانها است. این فضا برای قرار دادن براکتها و سیمهای ارتودنسی ضروری است. سپراتورها معمولاً چند روز قبل از قرار دادن براکتها روی دندانها گذاشته میشوند.
براکت فلزی
براکت فلزی یکی از رایجترین انواع براکتها است که از جنس فولاد ضد زنگ یا نیکل-تیتانیوم ساخته میشود. براکتها به دندانها چسبانده شده و با سیمهای ارتودنسی به هم متصل میشوند. این براکتها نیروی لازم برای حرکت دادن دندانها را به آنها وارد میکنند.
اینویزیلاین
اینویزیلاین یک روش ارتودنسی شفاف و قابل جابهجایی است. به جای براکتهای فلزی از آلاینرهای شفاف و قالبگیری شده برای حرکت دادن دندانها استفاده میشود. اینویزیلاینها برای افرادی که به زیبایی اهمیت میدهند و میخواهند ظاهر دندانهایشان در طول درمان مشخص نباشد، مناسب است.
وسیع کننده کام
وسیع کننده کام یک دستگاه ارتودنسی است که برای گسترش کام و ایجاد فضای بیشتر در دهان استفاده میشود. این وسیله معمولاً برای کودکان و نوجوانانی که فک بالایی باریکی دارند، تجویز میشود. وسیع کننده کام به تدریج و به صورت کنترل شده کام را پهن میکند.
ابزار هربست
ابزار هربست یک دستگاه ارتودنسی است که برای اصلاح مشکلات مربوط به فک و دندان استفاده میشود. این ابزار به صورت یک نوار فلزی است که به دندانهای بالا و پایین متصل میشود و با ایجاد فشار بر روی دندانها، آنها را به موقعیت صحیح هدایت میکند.
ریتینر
ریتینر یک وسیله ارتودنسی است که پس از پایان درمان ارتودنسی برای حفظ نتایج درمان استفاده میشود. ریتینرها از حرکت کردن دندانها به موقعیت قبلی خود جلوگیری میکنند. ریتینرها به دو نوع ثابت و متحرک تقسیم میشوند.
هدگیر ریورس پول
هدگیر ریورس پول یک دستگاه ارتودنسی است که برای کنترل رشد فک و هدایت دندانها به موقعیت صحیح استفاده میشود. این تجهیزات ارتودنسی به صورت یک نوار فلزی است که به دندانها و سر متصل میشود و با ایجاد فشار بر روی دندانها، آنها را به سمت عقب هدایت میکند.
فنر فورسز
فنر فورسز یک فنر کوچک است که برای ایجاد نیروی ملایم و مداوم بر روی دندانها استفاده میشود. این فنر به براکتها متصل میشود و به حرکت دادن دندانها در جهت دلخواه کمک میکند.
نحوه اعمال نیرو توسط تجهیزات ارتودنسی
تجهیزات ارتودنسی مانند براکتها، سیمها و کشها با اعمال نیروهایی دقیق و کنترل شده، دندانها را به آرامی به سمت موقعیت دلخواه حرکت میدهند.
این نیروها بسیار کم هستند و به تدریج استخوان اطراف ریشه دندان را تغییر شکل میدهند و به دندان اجازه میدهند تا در جای جدید خود قرار گیرد. این فرایند شبیه به تغییر شکل خاک نرم زیر یک درخت بزرگ است که با گذشت زمان به آرامی به سمت نور خورشید خم میشود.
مراحل درمان و نقش تجهیزات ارتودنسی در هر مرحله
درمان ارتودنسی یک فرایند چند مرحلهای است که با هدف اصلاح نامنظمی دندانها و فکها انجام میشود. در هر مرحله از درمان، تجهیزات ارتودنسی نقش خاصی را ایفا میکنند.
- مرحله اول: مشاوره اولیه و تشخیص
- مرحله دوم: آمادهسازی دهان و دندان
- مرحله سوم: نصب براکتها
- مرحله چهارم: تنظیمات دوره ای
- مرحله پنجم: برداشتن براکتها
- مرحله ششم: استفاده از ریتینر
مراقبت از تجهیزات ارتودنسی
حفظ بهداشت و سلامت تجهیزات ارتودنسی برای موفقیت درمان بسیار مهم است. برای مراقبت از تجهیزات ارتودنسی، نکات زیر را رعایت کنید:
- مسواک زدن دقیق و منظم: حداقل دو بار در روز، پس از هر وعده غذایی، دندانهای خود را با مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. به خصوص به اطراف براکتها و سیمها توجه کنید تا ذرات غذا و پلاک به دام نیفتند.
- استفاده از نخ دندان: روزانه از نخ دندان استفاده کنید تا ذرات غذا و پلاک را از بین دندانها و زیر سیمها پاک کنید. برای این کار میتوانید از نخ دندانهای مخصوص ارتودنسی استفاده کنید.
- استفاده از مسواک بین دندانی: مسواک بین دندانی به شما کمک میکند تا به راحتی به اطراف براکتها و سیمها دسترسی پیدا کرده و آنها را تمیز کنید.
- اجتناب از مصرف غذاهای سفت و چسبناک: از خوردن غذاهای سفت، چسبناک و شیرین خودداری کنید زیرا ممکن است به براکتها آسیب رسانده یا باعث گیر کردن غذا در آنها شوند.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: برای تنظیم سیمها و بررسی وضعیت دهان و دندان خود، به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
پیشرفت درحوزه تجهیزات ارتودنسی
پیشرفتهای اخیر در حوزه ارتودنسی و تجهیزات ارتودنسی، تحولی شگرف در درمان نامنظمی دندانها ایجاد کرده است. تکنولوژیهای نوآورانهای مانند اسکنهای سه بعدی دیجیتال، شبیهسازیهای کامپیوتری دقیق از حرکت دندانها، و استفاده از مواد پیشرفته در ساخت براکتها و سیمها، دقت و سرعت درمان را به طور چشمگیری افزایش دادهاند.
همچنین، روشهای درمانی نامرئی مانند اینویزیلاین، امکان اصلاح نامنظمی دندانها را بدون نیاز به براکتهای فلزی فراهم کرده است. این پیشرفتها نه تنها به نتایج درمانی بهتر و پایدارتر منجر شدهاند، بلکه باعث کاهش زمان درمان و افزایش راحتی بیماران نیز شدهاند.
با استفاده از این تکنولوژیها، ارتودنتیستها میتوانند طرح درمانهای شخصیسازی شدهای را برای هر بیمار ارائه دهند و اطمینان حاصل کنند که بیمار بهترین نتیجه ممکن را از درمان خود خواهد گرفت.
نتیجهگیری
در مجموع، ارتودنسی با استفاده از تکنولوژیهای نوین و تجهیزات پیشرفته، به یک روش درمانی بسیار موثر و کمتهاجم برای اصلاح نامنظمی دندانها و فکها تبدیل شده است. با این حال، موفقیت درمان ارتودنسی به عوامل مختلفی از جمله انتخاب دندانپزشک متخصص و با تجربه، همکاری بیمار و رعایت دقیق دستورات وی بستگی دارد.
بنابراین، توصیه میشود قبل از شروع درمان، به یک دندانپزشک ارتودنتیست متخصص مراجعه کرده و با آگاهی کامل از مراحل درمان و مراقبتهای لازم، با وی داشته باشید. با رعایت این نکات، میتوانید به نتیجه مطلوب و لبخندی زیبا دست پیدا کنید.
بیشتر بخوانید:
ارتودنسی دندان برای چه کسانی مناسب است ؟ | انواع ارتودنسی
ارتودنسی نامرئی چیست ؟ | انواع ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی بهتر است یا لمینت ؟ | مزایا و معایب ارتودنسی و لمینت
فرق کامپوزیت و لمینت دندان چیست؟ کدوم مورد مناسب تر است
